پس از فروپاشی شرکت های بزرگی همچون انرون، ورلدکام و گلوبال کراسینگز، توجه جامعه بیش از پیش به رفتار اخلاقی شرکتها در محیط تجاری و نمود آن در گزارشگری برون سازمانی آن ها معطوف شده است. ازآنجاکه سوگیری بودجه ای نیز به عنوان معضلی غیراخلاقی و نتیجه رفتارهای نامطلوب مدیران جهت دستیابی به اهداف خاصی شناخته می شود؛ هدف از این تحقیق، افزایش بینش در حوزه تحقیقات مرتبط با رفتار سوگیری بودجه ای در سازمان ها می باشد. پژوهش حاضر شامل بسط نظری چارچوبی منسجم برای تشریح سوگیری بودجه ای مدیران و بررسی تاثیر عوامل مختلف بر آن است. بنابراین، در این پژوهش چهار عامل اصلی موثر بر سوگیری شامل اهداف شخصی، عوامل سازمانی، قدرت سازمانی و تاثیرات موقعیتی را از طریق داده های 101 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1391 تا 1395 مورد آزمون قرار گرفت. نتایج نشان داد که عوامل سازمانی و تاثیرات موقعیتی بیشترین نقش را در برانگیختن مدیران برای برآورد سوءگیرانه بودجه ها دارند.

در این مقاله تاثیر پنج عامل اندازه شرکت، بحران مالی، نرخ رشد، تامین مالی برون سازمانی و کنترل قیمت ها بر سوگیری مدیران در پیش بینی سود بررسی شده است.یافته ها بیانگر آن هستند که پیش بینی سود به طور خوش بینانه انجام شده است. نتایج نشان می دهند که تامین مالی برون سازمانی در راستای فرضیه پژوهشی بر پیش بینی مدیران از سود تاثیرگذار است. همچنین یافته ها نشانگر وجود ارتباط میان اندازه شرکت و بحران مالی با پیش بینی سود توسط مدیران است، اما برخلاف جهتی که در فرضیه پژوهشی انتظار می رفت. با این حال، در این پژوهش ارتباط معناداری میان نرخ رشد و کنترل قیمت ها با سوگیری در پیش بینی سود تایید نشد.

طبق تیوری نمایندگی، مالکان مدیریت و تصمیم گیری درباره ی دارایی و حقوق خود را به مدیریت تفویض می کند. لذا تصمیم گیری جوهر اصلی مدیریت است و مدیران با اخذ تصمیم در حوزه های مختلف نظیر سطح سرمایه گذاری، سطح نگهداشت وجه نقد، توزیع سود سهام و غیره مواجه هستند. اعطای اختیار تصمیم گیری، مسیولیت پاسخگویی برای مدیرایجاد می کند. مدیران برای ایفای این مسیولیت ملزم به ارایه صورت های مالی با کیفیت هستند که اطلاعات قابل اتکا و به موقع در اختیار مالکان و سایر ذینفعان قرار دهد. با توجه به اینکه ویژگی-های رفتاری و شخصیتی مدیران بر رویکردهای تصمیم گیری و کیفیت اطلاعات تاثیر دارد، هدف این پژوهش بررسی تاثیر سوگیری های رفتاری مدیران بر تصمیم گیری و کیفیت اطلاعات است. نمونه پژوهش شامل 161شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره ی زمانی 1392 تا1398 بوده است. برای آزمون فرضیه ها از روش رگرسوین چندمتغیره با داده های ترکیبی استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان می دهد، بیش اطمینانی مدیران، سطح قابلیت اتکای اطلاعات مالی و ارایه به موقع اطلاعات را کاهش می دهد. خودشیفتگی مدیران نیز منجر به کاهش قابلیت اتکای صورتهای مالی شده و کاهش تاخیر در ارایه گزارش های مالی می شود. مدیران کوته بین نیز به این دلیل که موقعیت و امتیاز طلبی خود را در کوتاه مدت می بینند اقدام به دستکاری سود حسابداری نموده و منجر به کاهش قابلیت اتکای اطلاعات مالی می شوند ولی این ویژگی رفتاری تاثیری بر ارایه به موقع اطلاعات ندارد. همچنین یافته ها نشان داد، بیش اطمینانی مدیران با سطح نگهداشت وجه نقد و سرمایه گذاری بیش از حد رابطه مثبت و معناداری دارد. خودشیفتگی مدیران نیز منجر به افزایش سطح نگهداشت وجه نقد شده ولی بر سرمایه گذاری بیش از حد تاثیر معناداری ندارد. کوته بینی مدیران نیز تاثیر منفی و معناداری بر مخارج سرمایه گذاری دارد ولی بر سطح نگهداشت وجه نقد تاثیری ندارد.

حسابرسان در مواجه با ریسک حسابرسی و کاهش میزان دعاوی حقوقی از استراتژی های مختلفی نظیر افزایش سطح آزمونهای حسابرسی، افزایش بندهای شرط و تغییر صاحبکار استفاده می کنند. با توجه به اینکه مسئولیت تهیه صورتهای مالی شرکت بر عهده مدیران می باشد، ویژگی های رفتاری مدیران بر رویکردهای تصمیمگیری و ارائه اطلاعات تاثیر دارد. لذا هدف این پژوهش بررسی تاثیر سوگیری مدیران براستراتژیهای حسابرسان در مواجه با ریسک حسابرسی است. در این راستا نمونهای شامل129مشاهده(سال-شرکت) تاثیر سوگیری رفتاری مدیران بر حقالزحمه ، تاخیر در ارائه گزارش، اظهار نظر بند تحریف و تغییر حسابرس بررسی شد. یافته ها نشان داد، تمرکز مدیران براهداف کوتاهمدت، شهرتطلبی و درصد بالای مالکیت مدیران منجر به تلاش ودقت بیشتری درفرآیند حسابرسی و افزایش حق الزحمه حسابرسی می شود. همچنین نتایج نشان داد، بیشاطمینانی و سنگربندی مدیران رابطه منفی و معناداری با تاخیر گزارش حسابرسی دارد. به این معنا که مدیران بیش اطمینان در تلاشند تا حق الزحمه کمتری برای حسابرسی پرداخت کرده تا بتوانند با کم کردن هزینهها، سرمایهگذاری بیشتری در داراییها داشته باشند. براساس یافته های پژوهش کوته بینی و خودشیفتگی مدیران رابطه مثبت و معناداری با بندهای شرط با اهمیت حسابرسی دارد. مدیرانی که در راستای کسب مزایا و ارتقای شغلی یا خودبرتربینی و کسب شهرت فعالیت می کنند، با دستکاری اطلاعات احتمال دریافت بندهای شرط با اهمیت از سوی حسابرس مستقل را افزایش می دهند. همچنین یافته ها نشان داد، ویژگی های رفتاری مدیران تاثیری بر تغییر حسابرس ندارد'

هدف این پژوهش بررسی رابطه بین گرایش های احساسی سرمایه گذاران و سوگیری در پیش بینی سود مدیران است؛ به منظور دستیابی به این هدف سه فرضیه تدوین شد که جهت آزمون این فرضیه ها با استفاده از روش حذف سیستماتیک، نمونه ای متشکل از 165 شرکت از بین شرکت-های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1390 الی 1396 انتخاب گردید و مدل رگرسیونی چند متغیره به روش داده های ترکیبی بکار برده شد؛ نتایج حاصل از فرضیه های پژوهش نشان می دهد که احساسات سرمایه گذار رابطه منفی و معناداری با خوش بینی در پیش بینی سود سالانه توسط مدیریت دارد؛ علاوه براین بر طبق نتایج پژوهش، پیش بینی های سود سالانه مدیران، در دوره های زمانی خوش بینی سرمایه گذاران، خوشبینانه تر نیست؛ اما در دوره های زمانی بدبینی سرمایه گذاران، خوش بینانه است. اما بین احساسات سرمایه گذار و پیش بینی های مدیران در شرکت های دارای عدم اطمینان بزرگ تر تفاوت معنی داری وجود ندارد.

در پارادایم مالی رفتاری، احساسات سرمایه گذاران می تواند در تعیین قیمت اوراق بهادار و متعاقب آن هزینه های تامین مالی نقش پررنگی داشته باشد. از این رو پژوهش حاضر به مطالعه رابطه احساسات سرمایه گذاران و تصمیم های تامین مالی می پردازد. از داده های 201 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سالهای 1390 تا 1398 و رویکرد کنترل اثرات سالها و صنایع استفاده شد. نتایج نشان می دهد با افزایش احساسات سرمایه گذاران، فاصله اهرم از اهرم هدف کاهش می یابد. این رابطه در شرکت هایی که اهرم بالاتر از اهرم هدف دارند (نسبت به شرکت های دسته مقابل)، قوی تر است. بین احساسات سرمایه گذاران و انتشار سهام رابطه مستقیم وجود ندارد، لذا احساسات سرمایه گذاران، شرکت ها را تشویق به انتشار سهام نمی نماید. رابطه احساسات سرمایه گذاران با انتشار بدهی نیز برخلاف نظریه سوگیری مدیران، معنی دار نیست. نتایج آزمون های تکمیلی در شرکت هایی که احتمال درماندگی مالی در آن ها زیاد است، نشان داد در شرکت هایی که سیاست های مالی آن ها مبتنی بر سطوح بالای اهرم است، احساس سرمایه گذاران شرکت ها را به سمت انتشار سهام و بازخرید بدهی سوق می دهد. شرکت های کوچک نیز با افزایش احساسات سرمایه گذاران، دست به انتشار سهام می زنند. اما پایین بودن سطح نگهداشت وجوه نقد، رابطه بین احساسات و انتشار سهام یا بدهی را تحت تاثیر قرار نمی دهد.

نقش مالیات در رفاه اجتماعی، توزیع مجدد ثروت، کاهش شکاف طبقاتی و در نهایت، تحقق عدالت غیرقابل انکار است. اما برخی مواقع، در فرآیند اخذ مالیات بی عدالتی هایی مشاهده می گردد. ماموران و حسابرسان مالیاتی از جمله افرادی هستند که همواره مجبور به انجام قضاوت هستند؛ قضاوتی که می تواند از بسیاری از عوامل تاثیر پذیرد و منتج به اتخاذ تصمیمی سوگیرانه شود و به بی عدالتی در این مهم دامن بزند. هدف این پژوهش طراحی الگوی مفهومی سوگیری برای ماموران و حسابرسان مالیاتی در ایران است. این پژوهش از نوع پژوهش های کیفی بود که با استفاده از رویکرد مبتنی بر نظریه داده بنیاد انجام شد. جامعه آماری شامل افراد متخصص و صاحبنظر در زمینه مالیات بود که با استفاده از رویکرد نمونه گیری هدفمند در مجموع تعداد 17 نفر خبره موضوع به عنوان مشارکت کنندگان در پژوهش انتخاب شدند. داده ها به روش مصاحبه با روش هدایت کلیات و به صورت نیمه ساختار یافته گردآوری شد. برای به دست آوردن اعتبار و روایی داده ها از دو روش بازبینی مشارکت کنندگان و همچنین مرور خبرگان غیرشرکت کننده در پژوهش استفاده شد. مقوله محوری سوگیری ماموران و حسابرسان مالیاتی است که 15 علل برای آن به عنوان شرایط علی شناسایی گردید. سپس با توجه به شرایط زمینه ای و شرایط مداخله گر، راهبردهایی تدوین و مدل نهایی بر اساس آن ارایه شده است. این مطالعه می تواند گامی موثر در راستای حسابرسی مالیاتی بر مبنای تحقق مالیات صحیح و رضایتمندی عمومی باشد.

ادبیات مالی رفتاری شواهدی را ارائه می دهد که مدیران شرکتها از سوگیری رفتاری مصون نبوده و دارای ویژگی های شخصیتی همچون بیش اعتمادی، زیان گریزی، داشته بیش نگری و ... هستند. از سوی دیگر شرکت ها همواره از طرف محیط فعالیتشان تحت تأثیر عدم اطمینان های محیطی قرار می گیرند. این عدم اطمینان ها فعالیت های عملیاتی و گزارشگری مالی بویژه پیش بینی سود را تحت تأثیر قرار می دهد. پیش بینی سود می تواند تحت تاثیر احساسات سرمایه گذاران باشد که اغلب از باورهای ذهنی یا سایر اطلاعات غیرمرتبط با ارزش سهام، سرچشمه می گیرد و می تواند موجب واکنش های افراطی یا تفریطی سرمایه گذاران به اخبار خوب یا بد به ارزش واقعی سهام شود. این پژوهش برای اولین بار در کشور به بررسی نقش عدم اطمینان بر رابطه میان احساسات سرمایه گذاران و سوگیری رفتاری مدیران در پیش بینی سود می پردازد. در این پژوهش احساسات سرمایه گذاران بوسیله شاخص های ارائه شده توسط بیکر و ورگلر(2007) و سوگیری رفتاری مدیران در پیش بینی سود از طریق تفاوت بین سود پیش بینی شده هر سهم و سود واقعی محاسبه گردیده است. تجزیه و تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیه های پژوهش توسط مدل های رگرسیونی چند متغیره و داده های ترکیبی در یک نمونه آماری متشکل از 76 شرکت تولیدی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار طی سال های 1388 الی 1396 صورت پذیرفت. نتایج نشان داد احساسات سرمایه گذاران رابطه ی معکوس و معناداری با سوگیری مدیران در پیش بینی سود دارد، بعبارت دیگر هنگامیکه احساسات سرمایه گذاران مثبت و خوش بینانه است، سوگیری مدیران در پیش بینی سود کم ولی خوش بینانه است. همچنین عدم اطمینان محیطی بعنوان یک عامل تعدیلگر موجب تقویت این رابطه نمی گردد.

مقدمه: سال هاست که بر نقش سوگیری توجه در اختلالات مرتبط با اعتیاد از جمله نقش آن در وسوسه و لغزش تأکید می شود. در پژوهش حاضر به بررسی اثربخشی اصلاح سوگیری توجه بر سوگیری توجه، سوگیری پیش توجه و وسوسه در معتادان در حال ترک پرداخته شد. روش کار: سه گروه (اصلاح سوگیری توجه، اصلاح سوگیری توجه به همراه تقویت و تنبیه و کنترل) در سه مرحله زمانی (پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری) از لحاظ میزان سوگیری توجه، سوگیری پیش توجه و وسوسه مورد سنجش قرار گرفتند. بین پیش آزمون و پس آزمون گروه کنترل مداخله ای خنثی دریافت کرد، در حالی که گروه اصلاح سوگیری توجه با روش اصلاح سوگیری متداول مورد مداخله قرار گرفت و گروه دیگر از طریق اصلاح سوگیری توجه با تقویت و تنبیه مورد دست کاری قرار گرفت. برای سنجش سوگیری توجه، سوگیری پیش توجه و همچنین مداخلات صورت گرفته از آزمون دات پروب و برای سنجش وسوسه از مقیاس کوتاه وسوسه مواد استفاده گردید. یافته ها: یافته ها حاکی از آن بود که هر سه گروه در متغیرهای سوگیری توجه در پس آزمون و پیگیری، سوگیری پیش توجه در پس آزمون و وسوسه در پس آزمون با یکدیگر تفاوت معناداری داشتند. در متغیر سوگیری پیش توجه در مرحله پیگیری گروه کنترل نمرات سوگیری پیش توجه بالاتری از هر دو گروه دیگر کسب نمود. همچنین در متغیر وسوسه در مرحله پیگیری گروه اصلاح سوگیری به همراه تقویت و تنبیه از هر دو گروه دیگر نمرات وسوسه کمتری را کسب نمود. نتیجه گیری: به نظر می رسد افزودن تقویت و تنبیه به مداخله کلاسیک اصلاح سوگیری توجه می تواند به بهبود اثربخشی این مداخله بینجامد. همچنین مداخلات مبتنی بر اصلاح سوگیری توجه، مداخله ای کارآمد هستند.

نظریه پردازی تجربیات مدیران راهبردی، با توجه به ماهیت پیچیده و رفت وبرگشتی پدیده های سازمانی و مدیریتی، مستلزم شناسایی فرآیندها و تبیین های اثرگذار بر آن برای دستیابی به روشی مناسب است. بدین منظور، هدف پژوهش حاضر دستیابی و ارائه الگوی نظریه پردازی تجربیات مدیران راهبردی کشور با شناسایی و تعیین عناصر و مؤلفه های مهم و تاثیرگذار بوده است. پژوهش حاضر که از نوع کاربردی و توسعه ای است، با بهره گیری از آمار توصیفی و استنباطی، تحلیل کمی و کیفی و ابزار گردآوری داده های کتابخانه ای و میدانی، فرایندها و تبیین های اثرگذار بر نظریه پردازی تجربیات مدیران راهبردی در جمهوری اسلامی ایران شناسایی و رتبه بندی شدند. جامعه آماری پژوهش حاضر اساتید و اعضای هیأت علمی دانشگاه های شهر تهران می باشد و برای تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده از روش تحلیل عاملی تاییدی استفاده گردید. نتایج یافته ها نشان می دهد ابعاد مؤثر نظریه پردازی تجربیات مدیران راهبردی عبارتند از: «مفهوم سازی»؛ «تدوین چارچوب مفهومی»؛ «آزمون روابط میان عناصر»؛ «تلخیص نتایج و تحلیل آن ها»؛ «استخراج چارچوب مفهومی برای تدوین نظریه» و «نوشتن نظریه».